Vận tốc toán 5: Công thức, các dạng toán & phương pháp giải

Cách tính vận tốc toán 5, các dạng toán kèm phương pháp giải chi tiết và bài tập từ cơ bản đến nâng cao giúp các em hiểu bài, ghi nhớ tốt hơn.

Trong chương trình Toán lớp 5 các em sẽ được học về vận tốc. Qua nội dung lý thuyết, công thức tính để vận dụng linh hoạt trong nhiều dạng bài tập. Bài viết này thayphu sẽ tổng hợp lại đầy đủ kiến thức về vận tốc toán 5 có chọn lọc cho các em cùng ôn tập hiệu quả nhé!

Đơn vị vận tốc toán 5

Tìm hiểu về vận tốc trong Toán lớp 5

Cho bài toán: Một chiếc ô tô đi quãng đường dài 84km hết 2 giờ. Vậy trung bình mỗi giờ xe ô tô đó đi được bao nhiêu ki-lô-mét?

Lời giải:

Trung bình mỗi giờ xe ô tô đi được số ki-lô-mét là:

84 : 4 = 42 (km)

Đáp số: 42 km

Nhận xét: Trung bình mỗi giờ xe ô tô đi được 42 km. Vậy nên ta nói vận tốc trung bình hay ngắn gọn là vận tốc của ô tô là 42km/giờ.

Định nghĩa: Vận tốc là quãng đường đi được trong 1 đơn vị thời gian cụ thể như 1 giờ, 1 phút, 1 giây,... Đơn vị vận tốc có thể là km/giờ, km/phút, m/phút, m/giây,... Trong đó đơn vị vận tốc thường dùng là km/giờ và m/giây.

Cách tính vận tốc toán 5

Để tính vận tốc chúng ta lấy quãng đường chia cho thời gian. Ta có công thức tính vận tốc như sau:

v = s : t

Trong đó: v là vận tốc, s là quãng đường, t là thời gian.

Chú ý:

• Đơn vị vận tốc tương ứng với đơn vị của quãng đường và thời gian đã cho. Ví dụ như quãng đường có đơn vị đo là km, thời gian có đơn vị là giờ thì vận tốc có đơn vị là km/giờ. Nếu quãng đường có đơn vị đo là m, thời gian có đơn vị là phút thì vận tốc có đơn vị là m/phút,...
• Đơn vị của vận tốc, quãng đường và thời gian cần tương ứng với nhau.

Ví dụ như quãng đường có đơn vị là km, thời gian có đơn vị là giây và đề bài yêu cầu tìm vận tốc với đơn vị m/giây thì chúng ta phải đổi quãng đường về đơn vị mét. Sau đó mới tiến hành tính vận tốc theo quy tắc.

Công thức tính vận tốc toán 5

Ví dụ minh họa 1: Một người đi xe máy chạy trong 3 giờ được 102km. Hãy tính vận tốc của người đi xe máy.

Lời giải:

Vận tốc của người đi xe máy đó là:

102 : 3 = 34 (km/giờ)

Đáp số: 34 km/giờ

Ví dụ minh họa 2: Một người chạy được 450m trong vòng 1 phút 15 giây. Hãy tính vận tốc chạy của người đó với đơn vị m/giây.

Lời giải:

Đầu tiên ta đổi: 1 phút 15 giây = 75 giây

Vận tốc chạy của người đó là:

450 : 75 = 6 (m/giây)

Đáp số: 6m/giây

Một số dạng toán về vận tốc toán 5

• Dạng 1: Tính vận tốc khi biết quãng đường và thời gian

Phương pháp giải: Muốn tính vận tốc chúng ta chỉ cần lấy quãng đường chia cho thời gian.

Lưu ý rằng các đơn vị của vận tốc, quãng đường và thời gian cần tương ứng với nhau. Nếu chưa tương ứng thì phải đổi cho tương ứng với nhau rồi mới tính.

• Dạng 2: Tính vận tốc biết quãng đường, thời gian xuất phát, thời gian đến, thời gian nghỉ

Phương pháp giải: Đầu tiên tính thời gian đi = Thời gian đến - thời gian khởi hành - thời gian nghỉ (nếu có). Sau đó chúng ta tính vận tốc bằng cách lấy quãng đường chia cho thời gian.

• Dạng 3: So sánh 2 vận tốc biết quãng đường và thời gian

Phương pháp giải: Chúng ta sử dụng quy tắc để tính vận tốc từng vật rồi so sánh kết quả với nhau.

• Dạng 4: Tính vận tốc trung bình khi 1 vật chuyển động trên nhiều quãng đường

Phương pháp giải: Chúng ta áp dụng tính bằng cách Vận tốc trung bình = Tổng quãng đường : Tổng thời gian.

Giải bài tập SGK về vận tốc toán 5

Sau khi tìm hiểu lý thuyết, các dạng bài toán và phương pháp giải ở trên chúng ta hãy cùng thực hành giải các bài tập vận tốc toán lớp 5 cụ thể sau đây:

Bài tập 1

Có một người đi xe đạp trong vòng 2 giờ đi được 27km. Hỏi vận tốc của người đó đi là bao nhiêu km/giờ?

Lời giải:

Vận tốc của người đi xe đạp sẽ là:

27 : 2 = 13,5 km/giờ

Đáp số; 13,5 km/giờ

Bài tập 2

Một ô tô đi từ điểm A, sau khi đi được 1 giờ 45 phút thì tới điểm B. Biết quãng đường AB dài là 63km. Vậy vận tốc của xe ô tô đó là bao nhiêu km/giờ?

Lời giải:

Ta đổi: 1 giờ 45 phút = 1,75 giờ

Vận tốc của ô tô đó là:

63 : 1,75 = 36 (km/giờ)

Đáp số: 36 km/giờ

Bài tập 3

Có 1 người đi bộ xuất phát từ nhà lúc 7 giờ 30 phút và đi đến chợ lúc 8 giờ 6 phút. Biết quãng đường từ nhà đến chợ dài 3km. Hỏi vận tốc của người đó đi là bao nhiêu km/giờ?

Lời giải

Thời gian người đó đi từ nhà đến chợ đó là:

8 giờ 6 phút - 7 giờ 30 phút = 36 phút

Ta đổi 36 phút = 0,6 giờ

Vận tốc của người đó đi được là:

3 : 0,6 = 5 (km/giờ)

Đáp số: 5km/giờ

Bài tập 4

Cho quãng đường AB có độ dài là 48km. Trên đường từ A đến B, 1 người đã đi xe đạp được 6km rồi lại tiếp tục đi bằng ô tô trong 45 phút nữa mới tới nơi. Vậy vận tốc của ô tô đó là bao nhiêu km/giờ?

Lời giải:

Ta đổi 45 phút = 0,75 giờ

Quãng đường người đó đi bằng xe ô tô sẽ là:

48 - 6 = 42 (km)

Vận tốc của ô tô đó đi được là:

42 : 0,75 = 56 (km/giờ)

Đáp số: 56km/giờ

Bài tập 5

Trên cùng một quãng đường dài 21km, ô tô đi hết thời gian là 24 phút còn xe máy đi hết thời gian là 36 phút. Hãy cho biết vận tốc của xe nào lớn hơn và lớn hơn bao nhiêu km?

Lời giải:

Ta đổi 24 phút = 0,4 giờ và 36 phút = 0,6 giờ

Vận tốc của ô tô đó là:

21 : 0,4 = 52,5 (km/giờ)

Vận tốc của xe máy đó là:

21 : 0,6 = 35 (km/giờ)

So sánh ta thấy: 52,5 km/giờ > 35 km/giờ

Như vậy vận tốc của ô tô lớn hơn vận tốc của xe máy.

Hiệu hai vận tốc của 2 xe đó là:

52,5 - 35 = 17,5 (km/giờ)

Kết luận vận tốc của ô tô lớn hơn và lớn hơn 17,5km/giờ.

Bài tập tự luyện về vận tốc toán 5

Bài 1: Cho các số liệu như bảng dưới đây, hãy chọn số thích hợp điền vào chỗ chấm:

1. 0,16
2. 1,6
3. 16
4. 160

Bài 2: Quãng đường AB dài 135 km, xe ô tô đi từ A đến B hết thời gian là 2 giờ 30 phút. Hãy tính vận tốc của ô tô biết rằng ô tô nghỉ dọc đường 15 phút.

Bài 3: Cho quãng đường dài 48km, xe ô tô đi hết 48 phút còn xe máy đi hết 72 phút. Hỏi vận tốc của xe nào lớn hơn và hơn bao nhiêu km/giờ?

Bài 4: Cho quãng đường từ A đến B gồm đoạn lên dốc dài 15km và đoạn xuống dốc dài 20km. Một chiếc xe đi lên dốc mất 45 phút, còn xuống dốc là 30 phút. Hãy tính:

1. Vận tốc của chiếc xe khi lên dốc, xuống dốc
2. Vận tốc trung bình của chiếc xe trên cả quãng đường AB

Bài 5: Một người đi từ nhà đến tỉnh, ban đầu người đó đi bộ qua đường núi dài 15km. Sau đó bắt xe đò đi hết 2 giờ 30 phút thì đến nơi. Hãy tính vận tốc của xe đò, biết quãng đường từ nhà đến tỉnh dài 105km.

Vừa rồi là tổng hợp lý thuyết, phương pháp giải các dạng toán và bài tập thực hành liên quan đến vận tốc toán lớp 5. Chúc các em có những phút giây học tập hiệu quả và đạt điểm cao trong các kỳ thi tới. Đừng quên truy cập vào chuyên mục Toán 5 để theo dõi thêm nhiều bài học hay nhé!